🚮 स्वच्छ भारत अभियान

(Swachh Bharat Abhiyan)

स्वच्छ भारत अभियान ही भारत सरकारची एक राष्ट्रव्यापी चळवळ असून ती २ ऑक्टोबर २०१४ रोजी भारताचे पंतप्रधान यांच्या नेतृत्वाखाली सुरू करण्यात आली. या मोहिमेचा उद्देश स्वच्छ, निरोगी आणि मुक्त शौच भारत घडविणे हा आहे. या अंतर्गत स्वच्छता, कचरा व्यवस्थापन आणि जनजागृतीच्या माध्यमातून ग्रामीण व शहरी भागातील जीवनमान सुधारण्यावर भर देण्यात आला आहे.

🟩 मुख्य उद्दिष्टे (Key Objectives)

  • घरगुती व सामुदायिक शौचालयांच्या माध्यमातून मुक्त शौचता साध्य करणे.
  • स्वच्छता, आरोग्य व कचरा वर्गीकरण यांना प्रोत्साहन देणे.
  • जनजागृतीद्वारे नागरिकांच्या वर्तनात सकारात्मक बदल घडविणे.
  • घन व द्रव कचरा व्यवस्थापनासाठी शाश्वत उपाययोजना राबविणे.

🟩 अंमलबजावणी रचना (Implementation Structure)

  • राष्ट्रीय स्तर: गृहनिर्माण व नागरी व्यवहार मंत्रालय आणि जलशक्ती मंत्रालय
  • राज्य स्तर: पाणीपुरवठा व स्वच्छता विभाग, महाराष्ट्र शासन
  • जिल्हा स्तर: जिल्हा परिषद व पंचायत समिती
  • ग्राम स्तर: ग्रामपंचायत व ग्राम स्वच्छता समिती

🟩 अर्ज प्रक्रिया (Application Process)

  • लाभार्थी ग्रामपंचायत कार्यालयामार्फत अर्ज करू शकतात.
  • घराची व शौचालयाच्या उपलब्धतेची पडताळणी अधिकारी करतात.
  • मंजूर लाभार्थ्यांना शौचालय बांधकामासाठी आर्थिक सहाय्य थेट बँक खात्यात जमा केले जाते

🟩 फॉर्म डाउनलोड / ऑनलाइन अर्ज (Download / Apply Online)

🟩 लाभ (Benefits)

  • घरगुती व सामुदायिक शौचालयांची सुविधा.
  • स्वच्छ व आरोग्यदायी परिसराची निर्मिती.
  • जलजन्य व स्वच्छतेशी संबंधित आजारांमध्ये घट.
  • महिलांचा सन्मान व ग्रामीण कुटुंबांचे सक्षमीकरण.

🟩 मार्गदर्शन सूचना (Guidance Note)

  • नागरिकांनी वैयक्तिक व सामुदायिक स्वच्छतेकडे नियमित लक्ष द्यावे. प्रत्येक घराने शौचालयाचा वापर करावा व मुक्त शौचाला पूर्णविराम द्यावा. स्थानिक समित्या व ग्रामपंचायत अधिकारी कडून आवश्यक मार्गदर्शन मिळू शकते.